nikola vaptsarov

• aşk şiirleri antolojisinin arka kapağına konulan veda şiiri şiiri ile farkına vardığım şair..
  şiiri şairinden önce ek$i sözlük e girmiş..
• nikola yonkov vapstarov
  
  ( 1909 / 1942 )
  
  devrimci rus şair. makine teknisyenliği, buharlı lokomotifte ateşçilik gibi işlerde çalıştı. tek kitabı olan "motor türküleri" ( 1940 ) nikolo yonkov imzasıyla yayımlandı. 1942 martında tutuklandı. 23 temmuz 1942'de sofya yedek subay okulu'nda ( şimdi müzedir ) altı arkadaşı ile kurşuna dizilerek öldürüldü. 19 haziran 1953'te budapeşte'de bir törenle dünya barış konseyi'nin onur ödülü "halklar arasında barış ve dostluk amacına yaptığı katkıdan ötürü bulgar şairi ve ulusal kahramanı" n. vapstarov'a verildi.
  
  http://yitikulke.hypermart.net/vapstarov.htm'den alınmadır..
• "1909 yılında bulgaristan'ın bansko kasabasında doğdu. daha küçük yaşta edebiyata yöneldi. 1926'da babasının zoruyla varna deniz-makine okuluna yazıldı. 1932'de orayı bitirip doğduğu yere döndü.
  
  sofya üniversitesi edebiyat koluna devam etmek istediyse de oraya girmeyi başaramadı ve bir kağıt fabrikasında çalışmak zorunda kaldı. böylece işçi sınıfıyla ilişkileri ve siyasal eylemleri başladı. bundan sonra bir çok işlere girip çıktı, bir değirmende teknisyenlik, bir demiryolu deposunda tesviyeci kalfalığı, lokomotif ateşçiliği yaptı.
  
  1940'tan sonra da kendini bütünüyle siyasal hayata adadı. 1942'de alman istilacılarına karşı yıkıcı eylemlerinden dolayı polisce tutuklandı. arkadaşlarını ele vermesi için aylarca işkence altında tutuldu. sonra mahkeme edilip, ölüm cezasına çarptırıldı. 23 temmuz 1942'de kurşuna dizildi.
  
  ömrü boyunca işçilerle yanyana yaşayan vaptsarov, onların hayat deneylerini paylaştı, onların iç dünyasına ayna tuttu, onların gözleriyle baktı, onların sözleriyle seslenmeyi öğrendi, doğrudan doğruya onların adına konuştu. şiirde halkının dilini kullandı, yığınlarla sarmaşdolaş olmanın en doğru yolu onca buydu.
  
  onun tek amacı düşünce ve duygularını en anlaşılır biçimde halka iletmekti. bunu da başardı, hem de son iki şiirini kanıyla yazarak. "
  
  kaynak: dünya halk ve demokrasi şiirleri
  
  (kurşuna dizilmeden önce yazdığı iki şiirden biri karısına yönelik veda şiiri, diğeriyse halkına ve yoldaşlarına yönelik savaş alabildiğine kıyasıya... )
• (bkz: aşk türküsü/@evin)
• kavga isimli son şiiri mehmet celal tarafından bestelenmiştir. (bkz: ölümden önce)
• bulgaristandaki sevgilisini rusyaya davet ederken "rusyada devrim var, devrime gidelim" demesine ragmen sevgilisi gelmeyince, "sen devrime gelmezsen ben de devrimi sana getirecegim" diyen komunist şair..
  
  ayrıca grup ekin şairin bir şiirini okumuştur. şiirin tam çevirisi şu şekildedir: "geleceğim bazen/ uykudayken sen/ beklenmedik uzak bir konuk gibi/ sokakta bir başıma koyma beni/ kapıyı sürgüleme üstümden/usulca gelecek/ bir yere ilişeceğim/ bir zaman karanlıkta bakacağım yüzüne/ görüntün doyasıya dolunca gözlerime/ seni kucaklayacak/ ve çıkıp gideceğim"
• nikola hakkında şöyle bir yazı var.
• nikola yonkov vaptsarov, 1942 mart ayında tutuklanır. 23 temmuz 1942'de kurşuna dizilecektir. saat 14.00 olur. hücresinde nazi faşistlerin ölüm mangasını beklemektedir. iki sevdiği vardır: mücadelesini verdiği, uğruna ölüme gittiği, halkı; diğeri yaşamının ortağı, sevilerinin coşkusu, düşünün ilk kıvılcımının keyfi, karısı...
  
  ölüme giderken iki sevdiğine son bir söz söylemek ister. kağıt vardır ama yazacak bir şey yoktur. bileğini keser. akan kan ile iki şiir yazar. birini halkına, diğerini karısına...
  
  iki kağıt parçasını ölüme gitmeden önce, arkadaşlarından birine gizlice vermeyi başarır. manga gelir ve nikola'yı alır. kurşuna dizilir nikola yonkov vaptsarov.
  
  nikola değil ama, iki kağıt parçasına yazılı şiir, mahpusluktan özgürlüğe ulaştırılır. sadece kendi halkı değil, bir çok dünya halkının da hep söylediği söz olur bir tanesi ve şöyledir:
  
  halkıma
  
  kavga zor ve acımasız
  kavga söylenenler gibi destansı
  ben yıkıldım. ötekiler alır yerimi.
  tek bir isim nedir ki?
  
  sonra idam taburu- kurtlar
  basit bir mantık gidişi bu.
  fakat seninle olacağım fırtınada
  halkım, çünkü sevdik seni.
  
  diğer kağıda yazılı şiir özeldir. karısına son sözüdür. beyaz, buruşuk kağıtta kırmızı kan ile şöyle yazar:
  
  ayrılış
  
  bazen geleceğim uykudayken sen
  beklenmedik uzak bir konuk gibi.
  sokakta bir başıma bırakma beni
  sürgüleme üstünden kapıyı.
  
  sessizce gireceğim yavaşça
  karanlıkta gözlerimi dikip sana.
  yaş dolu gözlerimle bakıp
  öpeceğim seni ve ölüm...
• ilkokul 3. ve 4. sınıfı okuduğum okula ismini veren şair. adını, dünyaya kattıklarını gururla taşımaktayım.
• vaptsarov'un şiirleri erdal alova'nın çevirisiyle seçme şiirler başlığı altında 1992 yılında yön yayıncılık tarafından yayımlandı. 2003 yılında evrensel basım, şairin şiirlerinden oluşan insana adanmış şarkılar adlı derlemeyi yayımladı.
  
  şairin türkçede en çok tanınan şiirlerinden biri veda'dır. dilimizde şiirin fransızcasından ataol behramoğlu tarafından yapılmış bir çevirisi vardır. behramoğlu'nun karıma adıyla yaptığı çeviri grup ekin tarafından geleceğim adıyla, kavga adlı şiiri mehmet celal tarafından bestelendi.
  
  kavga amansız ve katı,
  kavga, dedikleri gibi destansı.
  ben düştüm. yerimi başkası
  alacak... o kadar
  burada, bir kişinin lafımı mı olur?
  
  kurşuna diziliş, dizildikten sonra
  kurtlar.
  o kadar yalın ve akla yatkın.
  ama birlikte olacağız fırtınada,
  halkım, çünkü sevdik seni.
  
  (...)
  bu yüzden, uykularımdan
  çalarak yazdığım şiirler,
  parfüm kokmaz, bu yüzden
  kısadır o çatık kaşlı sözler.
  
  çektiklerimiz için,
  yok ödül filan beklediğimiz
  ne de o koca ciltlerinde
  resmimiz olsun isteriz
  
  yalnız yalın anlat öykümüzü
  geleceğin insanlarına
  yerimizi alacaklara anlat
  nasıl cesurduk kavgada.